Сарымсак - болжол менен 5000 жылдан бери келе жаткан байыркы жегич өсүмдүктөрдүн бири. Бул кеңири спектрге ээ, көптөгөн бактерияларды жок кылган жана иммундук системаны чыңдаган күчтүү табигый антибиотик деп эсептелет. Жана сарымсактын мындай пайдалуу касиеттери анын витаминге бай курамына байланыштуу.
В тобундагы витаминдер
Сарымсакта В тобунун витаминдери көп. Айрыкча пиридоксинге бай (В6 витамини), ал аминокислоталардын конверсиясын камсыз кылат, майлардын сиңишин шарттайт жана белок алмашуусуна катышат. Ошондой эле жүрөк-кан тамыр системасына, мээнин иштешине, чачтын абалына жана өсүшүнө жакшы таасир этет.
Пантотен кислотасы (В5 витамини), ошондой эле сарымсакта болот, зат алмашууга катышат жана теринин тез калыбына келиши жана антителолордун пайда болушу үчүн жооп берет. Дал ушул витамин организмге патогендик микроорганизмдерди, сезгенүүнү жана стрессти жеңүүгө жардам берет. Ошондой эле, бул сулуулук витаминдери деп бекеринен айтылбайт, анткени ал майдын күйүп кетишине шарт түзүп, салмакка кыйыр таасир этет.
Сарымсакта тиамин (В1 витамини) жана рибофлавин (В2 витамини) дагы бар. Биринчиси эндокриндик жана нерв системаларынын ишин жөнгө салат, тамак сиңирүү тутумунун ишин нормалдаштырат, зат алмашууга жана гемопоэзге катышат.
Ал эми рибофлавин ткандардын жаңылануусуна көмөктөшөт, былжыр челдин, боордун жана теринин абалына жакшы таасир этет. Ошондой эле ал иммундук процесстерге активдүү катышат, көрүү жөндөмүн жакшыртат жана өсүүгө түздөн-түз таасир берет, ошондуктан В2 витамини балдар үчүн өзгөчө керек. Мындан тышкары, илим бул заттын туруктуу жетишсиздиги адамдын өмүрүнүн кыскарышына алып келерин далилдеген.
Сарымсакта жана кош бойлуу аялдар үчүн витамин деп аталган витаминде бар - B9 же фолий кислотасы. Дал ушул зат кош бойлуулук учурунда асқынуунун пайда болуу мүмкүнчүлүгүн азайтат, ошондуктан аны наристе күтүп жаткан аялдардын диетасына кошуу керек. Мындан тышкары, В9 витамини иммундук, кан айлануу жана нерв системаларынын ишине түздөн-түз таасир этет.
Башка витаминдер
Сарымсакта С витамини көп, аны адам денеси өз алдынча синтездей албайт. Бул адамдын жашоосуна чоң таасирин тийгизген эндокриндик бездердин стимулятору деп эсептелет жана кан тамырлардын маанилүү бөлүгү болуп саналат. Мындан тышкары, аскорбин кислотасы организмдин коргонуу механизмдерин өркүндөтүп, ага ар кандай бактериялар жана вирустар менен күрөшүүгө жардам берет, жараларды айыктырат жана эркин радикалдарды кетирет.
Сарымсактын курамында ниацин (РР витамини) да бар, ал кандагы жаман холестеринди төмөндөтөт жана майда кан тамырларды кеңейтет. Бул зат тамак сиңирүү жана жүрөк үчүн өтө пайдалуу.
Ошондуктан сарымсакты тамак сиңирүүнү жакшыртуу жана табитти көтөрүү, иммундук, нерв жана жүрөк-кан тамыр системаларын чыңдоо, тери ооруларына каршы күрөшүү максатка ылайыктуу. Суук тийгенде жана сасык тумоодо, кургак учукта, бронхитте жана бронхиалдык астмада пайдалуу, зыяндуу мите курттар менен күрөшүүгө жана токсиндерди кетирүүгө жардам берет.
